Als je mensen vraagt hoe waardevol KBH zijn, hoor je allerlei verschillende antwoorden. Variërend van; vervangbaar en onvervangbaar en alles er tussenin. Deze variatie van waardes en meningen over KBH maakt het KBH-verhaal onder andere erg gecompliceerd. Ik vind KBH essentieel. Het zijn fantastische dieren, ambassadeurs, symbolen en sleutels tot verantwoordelijk samenleven tussen mens en natuur. KBH waren en zijn heel belangrijk en zullen nog belangrijker worden in onze toekomstige wereld. Daarom hebben ze de beste verzorging en mogelijkheden nodig en moeten ze op de juiste waarden geschat worden door ‘ons’.

Voorkomen is beter dan genezen. Conflictpreventie tussen roofdieren en boeren omvat meerdere maatregelen. De oudste en meest dynamische van allen, zijn KBH. Ik geloof dat we voor de beste manier van leven moeten gaan, voor de lange termijn. Noem het idealistisch, voor mij is het realistisch. Tijdelijk ‘succes’ is niet duurzaam en het zal ons weerhouden om werkelijk te ontwikkelen. De weg die we moeten gaan is vooruit, en in veel gevallen wil dit zeggen dat we een stapje terug moeten doen. Niet achteruit gaan, maar terug naar de basis, terug naar de oorsprong. KBH, eeuwenoud als ze zijn, zijn zo’n weg vooruit, terug in de tijd.

Om succesvol KBH te ‘gebruiken’, is de roedelfunctie heel belangrijk. Hondachtigen zijn sociale dieren van nature en zij leven en presteren van oorsprong het beste in een roedel. Uiteraard gaat dit ook op voor KBH. Afhankelijk van de omgeving waarin de KBH werken, zou één hond voldoende kunnen zijn, echter is een minimum van twee honden beter voor hun ontwikkeling, de efficiëntie en levenskwaliteit. Tegenwoordig werken een verscheidenheid aan mensen weer met KBH.

Er zijn mensen die de mate van belangrijkheid van de roofdieren voor de natuurlijke en persoonlijke omgeving niet begrijpen, of niet willen begrijpen. Zij zien de roofdieren alleen maar als bedreiging; vijanden van hun vee. In de realiteit zijn roofdieren zowel vriend als vijand, het zijn de werkelijke natuurbeheerders. Roofdieren zijn direct verantwoordelijk voor een gezond natuurlijk milieu, wat veel voordelen heeft voor ons zelf en ons vee, op de lange termijn. Veel generaties van (traditionele) herders begrijpen dit en voeren nog steeds dezelfde samenlevende werkzaamheden uit in de tegenwoordige tijd. Helaas zijn er nog steeds best veel mensen die ieder roofdier willen, en zullen, doden die in het gebied komt. Gelukkig is dit niet uitvoerbaar voor de meeste herders of boeren omdat ze veel werk te doen hebben en ook nog moeten slapen. Daarom hebben veel  van hen KBH, zij helpen hun om het vee veilig te houden.

Het ‘type’ waar men vaak de voorkeur voor heeft is erg agressief, met altijd het doel om te doden. Sommige KBH zijn ‘scherper’ dan andere, maar ik ken goede voorbeelden van goed gebruik van de verschillende typen KBH. De mentaliteit van de mensen om alle roofdieren te doden die bij hun vee in de buurt komt, stamt al uit oude tijden en is nooit verwaterd. Om in zo’n situatie de KBH te zijn is erg gevaarlijk. Wilde roofdieren zijn geduchte tegenstanders. Wilde dieren zijn over het algemeen sterker en dodelijker dan gedomesticeerde dieren. Roofdieren zijn echte meesters in het doden en in het vinden van het zwakste dier en individuele zwakke plekken. Wolven gebruiken verkenners om KBH van de kudde weg te lokken, terwijl andere roedelleden vee zullen pakken en/of een nederlaag leggen voor de achtervolgende KBH om hen uit te schakelen. Als KBH te agressief zijn en altijd proberen om de roofdieren te achtervolgen en doden, riskeren ze niet alleen zichzelf maar ook de veiligheid van de kudde en andere KBH.

De ‘types’ KBH, of beter gezegd; de KBH van dit soort mensen, werken vaak in situaties waar te weinig honden worden ingezet of in een disfunctionele roedelsituatie waarin zich problemen binnen de hiërarchie voordoen. Bijvoorbeeld: te veel reuen (of teven) van dezelfde leeftijd,  richten zich allemaal op dezelfde hoge posities. Of een groep honden die constant veranderd, die altijd alleen maar bestaat uit de grootste en meest agressieve honden. Gevechten en frustraties onder de honden zijn dan heel gewoon, vaak direct na een confrontatie met roofdieren. Dieren raken regelmatig gewond, wat ze zwak(ker) maakt en een doelwit voor roofdieren en andere honden uit de groep. De levensduur van deze KBH is vaak maar kort. Problemen komen continue voor in situaties als deze.

Heel lang geleden begonnen mensen met het ontwerpen van voorwerpen om hun KBH mee te beschermen; beschermende (anti roofdier) ‘stekel’ halsbanden en harnassen. Als je erover nadenkt is het al een vreemd gegeven; bescherming van je bewaking. Zou dit geen belletje moeten doen rinkelen? Als je bescherming voor je bewaking nodig hebt ben je op weg naar een eindeloze cirkel van kortstondige probleemoplossing. Of niet? Een echte, stabiele roedel met de juiste aantallen is een bewakingscirkel, waarin alle leden naar elkaar omkijken. Dan is dus ook de bescherming voor je bewaking verzekerd.

Als mensen niet, of niet willen, leren en begrijpen hoe de dingen in hun persoonlijke (werk) omgeving zijn, zullen ze niet ontwikkelen of zelfs achteruit gaan. Het doel zou moeten zijn om roofdieren zo ver mogelijk bij je vee vandaan te houden en tegelijkertijd je KBH zo gezond en lang mogelijk in leven te houden. Als roofdieren hun afstand bewaren, zouden de KBH dichtbij het vee moeten blijven. Dit zal resulteren in lange termijn veiligheid voor het vee en de KBH. Roofdieren toestaan om dichterbij je vee te komen, doordat je te weinig honden hebt, je roedel  niet goed  functioneert of de honden jagen de roofdieren na, zal resulteren in onnodige verliezen van vee en KBH.

Tegenwoordig is de markt voor beschermende halsbanden interessanter dan ooit. De halsbanden variëren van ‘ouderwetse’ (traditionele) tot moderne ‘middeleeuwse oorlog stijl’ banden. Ze zijn meestal oncomfortabel en zoals ik al zei: alleen maar een kortstondige oplossing. Niet alle ‘beschermende halsband klanten’ zijn echter hetzelfde en het gebruik van deze halsbanden is niet per definitie slecht. Er zitten voor- en nadelen aan zulke beschermende halsbanden, allemaal afhankelijk van de situatie en de lange termijn visie. Laten we een klein kijkje nemen in beide kanten van het verhaal.

De halsband biedt bescherming voor vitale lichaamsdelen (nek en keel) tegen roofdieraanvallen. Toch kunnen de roofdieren nog steeds schade berokkenen aan alle andere lichaamsdelen. De halsbanden zijn nagenoeg nutteloos tegen bruine beren.

KBH voelen zich meer zelfverzekerd met een beschermende halsband om. De primaire reden voor onzekerheid is dat ze zich onzeker voelen bij het gebrek aan stabiliteit, rugdekking en steun van roedelleden en de altijd aanwezige constante dreiging van confrontaties met roofdieren.

De scherpe punten worden vaak gebruikt als wapen door sommige KBH. De scherpe punten brengen vaak verwondingen aan bij de KBH zelf, bij andere KBH, herders (geleider) en vee. Dit kan gebeuren tijdens interne gevechten en in momenten van opgeroerd vee als roofdieren in de buurt zijn. Schapen zullen samenscholen bij een dreiging en als ze over smalle over- of doorgangen moeten.

Te zwaar gebouwde KBH presteren beter en leven langer met beschermende halsband. Te zwaar gebouwde KBH lopen groter risico op verwondingen. De meeste roofdieren zullen niet onder de indruk zijn van individuele grootte, maar door efficiënt samenwerkende aantallen. Winnende of verliezende confrontaties met roofdieren worden bepaald door intelligentie, snelheid, snelle reacties en uithoudingsvermogen. Deze individuele karaktereigenschappen gecombineerd in een roedel, of in ieder geval twee KBH samen, geeft de beschermers enorme voordelen. Een fractie van een seconde kan bepalend zijn voor  leven of dood. KBH zouden altijd sterke, snelle, intelligente en atletische honden moeten zijn.

Beschermende halsbanden helpen jonge, onervaren en nadelige aantallen KBH te beschermen. Het beschermen van jonge, onervaren en nadelige aantallen KBH is heel erg belangrijk. Beschermende halsbanden zijn zeker een handig middel om voorlopig te gebruiken, totdat de KBH de ervaring hebben of de het juiste aantal (bescherming van een echte roedel of goed duo).

Verantwoordelijk samenleven met roofdieren op de best mogelijke, niet-dodelijke manier voor zowel KBH als de roofdieren, vergt een echte roedel van genoeg KBH. Er zijn situaties waar twee KBH het werk af kunnen, zelfs als er wolven aanwezig zijn. In sommige gebieden leven en jagen wolven alleen, of in duo’s. Elke situatie is anders en zou afzonderlijk bekeken moeten worden. Weten welke roofdieren en hoeveel er in jouw gebied zijn, is belangrijk. Hoeveel KBH je nodig hebt ligt ook aan welk en hoeveel vee je hebt. De meeste traditionele herders grazen in natuurgebieden met hun kuddes. Meestal hebben zij genoeg KBH voor de lokale situatie, maar niet allemaal hebben ze een goede roedelsituatie. In de meeste gevallen staat de kudde ’s nachts in een kraal.
Meer moderne veehouderij beslaat verschillende kenmerken. Wat is het bestemmingsplan van het landgoed. Welk soort hekwerken en bebouwing is er. Als er wolven aanwezig zijn zou je minstens net zoveel honden moeten hebben, maar meer is beter. In plaats van een standaard gebruiksaanwijzing te geven, adviseer ik mensen om contact op te nemen met mensen die verstand van de zaken hebben, die kunnen helpen om een plan op te zetten voor jouw persoonlijke situatie. Aarzel niet om contact met me op te nemen als je vragen hebt. Ik kan je helpen en/of ik kan je voorstellen aan goede bronnen dichterbij de specifieke locatie.

Situaties met te weinig, of geen, KBH, zijn niet perse misverstanden of fout. De dingen kunnen plotseling veranderen door groeiende roofdieraantallen en/of hun activiteit, of omdat mensen startend zijn met hun boerderij en/of KBH en nog geen volwassen, ervaren KBH kunnen krijgen of houden. Ze willen wel werken met (genoeg) KBH maar het duurt een aantal jaren om een toereikend KBH potentieel op te bouwen. KBH zijn heel waardevol, daarom is het verstandig om ze in deze situatie wél te voorzien van de beschermende halsband. Daarbij zijn een fatsoenlijke stal voor de nacht (liefst dicht bij huis) en goede hekwerken (bij voorkeur met stroom)  om (een deel van) het perceel ook nodig.

Het gaat allemaal om het weten en begrijpen waarmee je te maken hebt. Blijf leren en open staan voor alle elementen binnen je werkveld. Degenen die leren over roofdieren willen niet het risico lopen dat hun KBH gewond raken of de dood vinden. Er zijn manier om dat te voorkomen maar de kans op een confrontatie is nooit helemaal te voorkomen. Er zijn veel factoren bij betrokken en enkelen daarvan kunnen we zelf beïnvloeden.

Het doden van of jagen op roofdieren zorgt voor problemen bij de herders en boeren in die regio. Roedeldieren, zoals wolven, zullen meer problemen veroorzaken als hun hiërarchie verstoord is door het afschieten van belangrijke, hooggeplaatste roedelleden. Bij solitaire roofdieren, zoals de bruine beer, zal de vrij gekomen plek ingenomen worden door een nieuw individu. Naar alle waarschijnlijkheid zal dit nieuwe individu opnieuw gaan testen hoe makkelijk het vee te pakken is in zijn nieuwe territorium. Idealistisch gezien zouden boeren en herders dezelfde roofdieren zo lang mogelijk in hun gebied moeten willen houden.

Met een toereikend aantal van goede, samenwerkende KBH, kan fatsoenlijke en lange termijn conflictpreventie behaald en behouden worden. De benodigde vaardigheden en instincten zijn al in de KBH aanwezig. We moeten ze alleen toelaten ze te gebruiken en ze de mogelijkheid geven om hun volle potentieel te kunnen bereiken. De natuurlijke manier voor hondachtigen, om te leven en om te gaan met dagelijkse gebeurtenissen, is in een roedel. Een degelijke roedel KBH zal het territorium afbakenen, wat resulteert in roofdieren die meestal de afstand bewaren. Op deze manier werken met KBH zal de kans op fysieke confrontaties tussen roofdieren en KBH aanzienlijk verkleinen.

Gelukkig zijn er goede voorbeelden van mensen en fokkers die met KBH werken. Dit zijn allemaal mensen waarvan we kunnen leren als we goede, lange termijn resultaten willen behalen. Herders en boeren met gedegen, efficiënte roedels KBH, produceren vaak pups die binnen een roedel zijn opgegroeid, wat een heel waardevol gegeven is voor anderen die KBH nodig hebben. Instincten, fundamentele KBH grondslag en de interactie binnen de roedel zorgen voor een stevige basis voor verdere ontwikkeling van de KBH. KBH zijn ontzettend waardevol; onbetaalbaar! Begin (en blijf) met ze werken op de juiste manier en je zult niet teleurgesteld worden.