Kuddebeschermingshonden (KBH) zijn nog steeds, en op steeds meer plekken, aan een opmars bezig. Dat wil zeggen een opmars in gebieden en culturen waar geen KBH verleden aanwezig is, of waar het gebruik van KBH generaties geleden is verminderd of zelfs verdwenen. De continu aanwezigheid en toename van KBH is een direct gevolg van aanwezigheid en toename van dreigingen naar vee, met name dreiging van (grote) roofdieren, zoals wolven. Het is niets nieuws en in principe een logisch verband: roofdieren en KBH faciliteren elkaar. Ze zijn vriend en vijand tegelijkertijd, echter ondanks dat varen beide soorten uitendelijk wel van elkaars bestaan.

Als er geen roofdieren zijn, zijn er geen goede KBH met de zo nodige instincten gecombineerd met intelligentie en andere eigenschappen, zowel fysiek als mentaal, generatie na generatie. Als er geen goede KBH zijn, is het prederen van roofdieren op vee een regelmatig voorkomend en terugkerend fenomeen: een goede mogelijkheid met een hoge slagingskans, met weinig direct risico en weinig verspilling van energie. Indirect, of beter gezegd in later stadium, heeft het prederen op vee grote gevolgen voor roofdieren: ze zullen (meer) worden gehaat, vervolgd en verguisd. Hun recht op leven en hun rol in de Natuur wordt genegeerd en hun ontzegt. KBH en roofdieren stellen elkaar in staat om succesvol in elkaars nabijheid te blijven bestaan, zonder dat de meeste mensen zich daar bewust van zijn.

De opmars van KBH heeft uiteraard ook nadelen. Onderschatting en overschatting door mensen en verkeerde promotie, oftewel het schetsen van een verkeerd beeld, vormen wellicht wel de grootste problemen momenteel. Één veelvoorkomend beeld wat geschetst wordt in vele KBH forums is KBH tussen het vee, er tegenaan liggend, gebruikt als speeltoestel door geitenlammeren, etc. Wij merken dat voor veel mensen dit is wat een KBH moet zijn en laten zien, maar helaas is dat pertinent niet waar.

KBH moeten kuddebeschermingshonden zijn, geen ‘knuffelbeschermingshonden’. De eigenschappen om samen te leven met tal van veesoorten en mensensoorten, deze te kunnen lezen en begrijpen en te beschermen zijn slechts een deel van het KBH zijn. De honderden verschillende KBH die ik heb gezien beheersen dit allemaal, echter de meesten zijn geen veeknuffelaars. Gelukkig maar, want KBH moeten ten alle tijden met hun beveiligingstaak bezig zijn, terwijl het vee en betrokken mensen doen wat zij moeten doen. Goede KBH beperken de andere soorten niet in hun activiteiten, lopen of staan niet in de weg, maar voeren hun taak, vaak onopvallend, continu uit. Instinctief zijn ze bezig met het behouden van veiligheid en overzicht. Hiervoor kiezen ze tactische posities, besparen ze waar het kan zoveel mogelijk energie en laten zich zo min mogelijk afleiden.

Die KBH die we op zoveel foto’s en video’s knus en dicht tegen een schaap aan zien liggen of die KBH die als speeltoestel gebruikt wordt door geitjes doet de harten van veel mensen smelten. Echter KBH die met hun werk bezig zijn laten meestal een ander beeld zien. Tijdens het veelvuldig bestuderen van werkende KBH zie ik juist bij de honden die zich onttrekken van knus tussen en tegen het vee situaties de beste kwaliteiten. Deze KBH leven dag in dag uit met en tussen hun vee, kennen de lichaamstaal en gedragingen van hun vee en respecteren en beschermen hun vee. En juist die bescherming is waar het allemaal om draait: het vroegtijdig opmerken van dreigingen om het risico te beperken tot een minimum en daadwerkelijke conflicten te voorkomen. Dat doen goede KBH en dat ziet er heel anders uit dan de zoveel gepromote ‘knuffelbeschermingshond’.